HỎI ĐÁP KIỂM SOÁT NỘI BỘ: Phân biệt Phòng/ban kiểm soát nội bộ và Phòng QA/QC

Mr T trao đổi:

Tại các công ty sản xuất lớn của Việt Nam (kể cả công ty niêm yết và chưa niêm yết) có thành lập nên phòng QA, có chức năng kiểm soát gần giống với kiểm soát nội bộ (KSNB), bởi vì họ xây dựng dựa trên nền tảng ISO 9001, ISO 31000,... Tuy nhiên, quy cho cùng thì cũng không phải chức năng của KSNB.

KIỂM SOÁT NỘI BỘ trả lời:

Do bạn viết tắt nên mình không hiểu ý bạn “kiểm soát nội bộ” (KSNB) là phòng ban chức năng hay là hệ thống kiểm soát nội bộ. Vì bạn gọi là phòng QA nên mình mặc định hiểu là “phòng/ban kiểm soát nội bộ”.

Xin trả lời bạn như sau:

Phòng/ban kiểm soát nội bộ và Phòng QA/QC khác nhau ở chỗ:

Trên thế giới có 2 hệ thống quản lý nổi tiếng và được áp dụng nhiều nhất đó là TQM và ISO

- Cụm từ “kiểm soát nội bộ” gắn liền với quá trình phát triển của TQM ở Mỹ.

- Còn QA/QC (Quality assurance/quality control) - kiểm soát và đảm bảo chất lượng: về cơ bản dựa trên ISO

Vậy nên KSNB không liên quan đến ISO là đúng.

Tuy nhiên Phòng/ban kiểm soát nội bộ và Phòng QA/QC cùng giống nhau là thuộc chức năng KIỂM SOÁT TỔ CHỨC:

Ngay cả trên thế giới KIỂM SOÁT TỔ CHỨC là một chủ đề mà học giả bỏ quên qua nhiều thập kỷ. Tuy nhiên trong cuộc đua cạnh tranh toàn cầu, đặc biệt trọng điểm là cuộc đua Nhật – Mỹ đã khiến chủ đề này nổi bật. Cuộc đua này cũng gắn liền với 2 hệ thông quản lý được áp dụng phổ biến nhất trên thế giới đó là TQM và ISO. Một điều đặc biệt là cả 2 hệ thống này đều đề cao vao trò của KIỂM SOÁT TỔ CHỨC

Xin vui lòng đọc thêm để hiểu về 2 hệ thống này:

TQM ra đời ở Mỹ trong những năm 1950, đó là khi các công ty sản xuất của Mỹ bắt đầu tập trung vào tiêu chuẩn chất lượng. Các nhà lãnh đạo công nghiệp của Nhật Bản công nhận điều này như một vấn đề và sau đó mời các chuyên gia chất lượng, chẳng hạn như Edward Deming và Joseph Juran, để tìm hiểu làm thế nào để đạt được tổng số chất lượng trong một tổ chức sản xuất hàng loạt. Và rồi Mỹ giật mình nhận ra hiệu suất của Nhật Bản vượt Mỹ. Cộng với sự chèn ép của các nước khác như: Hàn Quốc, Tây Âu, Đức..vv Mỹ đã nghiêm túc nhìn nhận lại thất bại của mình và tiến hành cải tiến quay trình kinh doanh. Trong quá trình cải tiến đó năm 1984 Hải quân của Mỹ đi đầu trong việc kiểm soát quá trình thống kê và cải tiến chất lượng và rồi nó lan rộng ra không chỉ các cơ quan chức năng của Mỹ mà còn các doanh nghiệp khu vực tư nhân. Kết quả là Khung chuẩn quốc tế Kiểm soát nội bộ COSO ra đời. Và cụm từ “kiểm soát nội bộ” ra đời từ đó. Hiểu nôm na là các công ty và cơ quan chức năng Mỹ kiểm soát lại nội bộ của mình.

Tuy nhiên nhìn từ góc độ chính trị thì “kiểm soát nội bộ” mục đích là để chính phủ Mỹ giám sát các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán. Để bảo vệ lợi ích cổ công cơ quan chức năng của Mỹ buộc các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán phải báo cáo kiểm soát nội bộ của họ theo một khung chuẩn, khung này là COSO.

Nguồn:

+ Sách Business Process Management (BPM), tác giả Margaret May

+ website:

https://en.wikipedia.org/wiki/Total_quality_management

http://accounting-forum.blogspot.com/2012/10/gioi-thieu-bao-cao-coso-1992-phan-1.html

Còn sự ra đời của ISO như sau: mong muốn cho sự nhất quán trong định nghĩa về chất lượng dẫn đến sự phát triển của các tổ chức tiêu chuẩn hoá công nghiệp, bắt đầu ở Anh vào năm 1901. Năm 1930, hầu hết các quốc gia công nghiệp phát triển nhất thế giới đã tổ chức tương tự. Năm 1987, Tổ chức the Geneva-based International Organization for Standardization (ISO) đã giới thiệu một loạt các tiêu chuẩn chất lượng đã được thông qua bởi hầu hết các nước công nghiệp để phục vụ như là duy nhất, tiêu chuẩn toàn cầu. Những tiêu chuẩn toàn cầu được thiết kế để thúc đẩy sự thống nhất giữa các nước mà đã có định nghĩa riêng về thông số kỹ thuật chất lượng. ISO là tổ chức trung gian lớn nhất thế giới cho các tiêu chuẩn quốc tế tự nguyện và bao gồm các cơ quan tiêu chuẩn quốc gia của hơn 160 quốc gia (Folaron, 2003).

Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 được cho là hỗ trợ việc cung cấp các hệ thống quản lý chất lượng và được thiết kế để giúp các tổ chức đáp ứng yêu cầu chất lượng và chứng nhận đồng ý cho các sản phẩm cung cấp cho khách hàng và các bên liên quan khác. Sửa đổi kế tiếp của ISO 9000 đã dẫn đến việc thiết lập các tiêu chuẩn ISO 2008 9001 mà hiện nay đang được áp dụng bởi các tổ chức tiêu chuẩn hóa cho toàn cầu về chất lượng sản phẩm và quy trình kinh doanh. Trong khi các gia đình chuẩn ISO 9000 và ISO 14000 là một trong những tiêu chuẩn quốc tế biết đến rộng rãi, có những tiêu chuẩn quốc tế ISO khác nữa.

Nguồn:

+ Sách: 7 hệ thống quản lý hoạt động xuất sắc, tác giả Dr. Chitram LutchmanDouglas EvansWaddah GhanemDr. Rohanie Maharaj

+ Website: https://en.wikipedia.org/wiki/International_Organization_for_Standardization

----

Tìm kiếm tài liệu:

Mr Nguyễn Tuấn Anh, Ban R&D, VICC
Ms Trần Thị Hạnh Mai, Trưởng Ban R&D, VICC

Lược dịch và tổng hợp (24/11/2015):

Ms Trần Thị Hạnh Mai, Trưởng Ban R&D, VICC

(Vui lòng ghi rõ nguồn của VICC nếu sử dụng bản dịch và tổng hợp này của chúng tôi)

---

Rất cám ơn Quý anh/chị đã đồng hành cùng VICC trên con đường cải tiến doanh nghiệp Việt

CÂU LẠC BỘ KIỂM SOÁT NỘI BỘ VICC